آخرین تغییرات الگوهای سامانه مودیان

با توجه به بروزرسانی سامانه مالیاتی و بر اساس آخرین تغییرات سازمان امور مالیاتی، از این پس خدمات بیمه‌ای، فروش، پالایش و پخش کالاهای نفتی و بورس اوراق بهادار مبتنی بر کالا نیز به فهرست فعالیت‌هایی که امکان صدور صورتحساب مالیاتی را دارند اضافه شد.

این تغییر، به ‌منظور ساده‌ سازی فرآیند صدور صورتحساب و انطباق با الزامات قانونی انجام شده است. در ادامه با انواع الگوهای صورتحساب الکترونیکی و ویژگی های آن آشنا خواهید شد:

در سامانه مودیان مالیاتی ایران، انواع مختلفی از الگوهای صورتحساب الکترونیکی برای مودیان در نظر گرفته شده است. این الگوها بر اساس نوع فعالیت اقتصادی و نوع معامله تنظیم شده‌اند تا فرآیند صدور و ارسال صورتحساب‌ها به سامانه مودیان به ‌صورت استاندارد و یکپارچه انجام شود.

انواع الگوهای صورتحساب الکترونیکی

1- الگوی نوع اول (صورتحساب‌های عمومی):

• فروش کالا و خدمات
• فروش ارز (اسکناس)
• فروش طلا، جواهر و پلاتین
• قراردادهای پیمانکاری
• قبوض خدماتی
• بلیط هواپیما
• صادرات کالا
• بارنامه حمل کالا
• معاملات در بورس اوراق بهادار مبتنی بر کالا
• فروش، پالایش و پخش فرآورده های نفتی
• فروش خدمات بیمه ای

   2- الگوی نوع دوم (صورتحساب‌های خاص):

• فروش کالا و خدمات
• فروش طلا، جواهر و پلاتین
• فروش، پالایش و پخش فرآورده های نفتی
• فروش خدمات بیمه ای

نکات مهم در صدور صورتحساب الکترونیکی:

• شناسه کالا یا خدمت: برای هر نوع کالا یا خدمت، شناسه‌ای منحصر به فرد باید درج شود.
• اطلاعات فروشنده و خریدار: اطلاعات کامل هر دو طرف معامله باید در صورتحساب ثبت شود.
• الگوی مناسب: باید از الگوی مناسب با توجه به نوع فعالیت و معامله استفاده شود.
• ارسال به سامانه مودیان: پس از صدور صورتحساب، باید به‌صورت آنلاین به سامانه مودیان ارسال شود.

ویژگی‌های اصلی الگوی نوع 1 صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان مالیاتی به طور خلاصه عبارتند از:

1- اطلاعات کامل فروشنده و خریدار درج می‌شود: نام یا نام خانوادگی یا نام حقوقی، شماره اقتصادی یا کد ملی/ شناسه فراگیر اتباع خارجی، نشانی کامل، شماره پستی، برای هر دو طرف معامله.
2- مشخصات کامل کالا یا خدمات: شامل شناسه کالا یا خدمت، شرح، واحد سنجش، مقدار یا تعداد، مبلغ واحد، مبلغ کل، تخفیفات، مالیات بر ارزش افزوده، سایر عوارض.
3- نوع خریدار قید می‌شود: مثلاً پیمانکاری، صادرات، داخلی، مصرف کننده نهایی یا فعال اقتصادی

4- نوع فروش قید می شود: امکان صدور برای معامله به صورت نقدی یا نسیه وجود دارد.
5-داشتن اعتبار مالیاتی: برای خریدار این نوع صورتحساب اعتبار مالیاتی قابل محاسبه است یعنی خریدار می‌تواند مالیات بر ارزش افزوده ورودی را از آن لحاظ کند.

مزایا و معایب الگوی نوع 1 صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان:

مزایای الگوی نوع1:                                        
1- شفافیت بیشتر و مستندسازی کامل: با درج اطلاعات کامل خریدار و فروشنده و مشخصات کالا/خدمت، معاملات به‌صورت دقیق‌تر ثبت می‌شوند، که می‌تواند از خطا و سوءاستفاده مالیاتی جلوگیری کند.
2- امکان استفاده از اعتبار مالیاتی برای خریدار: چون خریدار در این نوع صورتحساب مشخص است، مالیات بر ارزش افزوده ورودی می‌تواند لحاظ شود که برای شرکت‌ها و فعالان اقتصادی اهمیت دارد.
3- انطباق با الزامات قانونی: صادرکننده با این فرم، مطابق مقررات قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان و آیین‌نامه‌های مربوط، صورتحساب خود را صادر کرده که خطر جریمه و تخلف کاهش می‌یابد.
4- پوشش انواع فعالیت‌ها: به واسطه‌ی الگوهای متنوع زیرمجموعه، این نوع صورتحساب برای طیف وسیعی از فعالیت‌ها (از صادرات تا طلا و جواهر، پیمانکاری و ...) قابل استفاده است بنابراین انعطاف‌پذیری دارد.
5- مناسب برای معاملات بین فعالان اقتصادی (B2B): از آنجا که خریدار مشخص است و خریدار فعال اقتصادی محسوب می‌شود، این نوع صورتحساب برای معاملات تولیدی، عمده، یا بین شرکت‌ها مناسب است.

معایب الگوی نوع 1:

 چند نکته چالش‌برانگیز و محدودیت برای این نوع صورتحساب وجود دارد:
1-روند صدور و ثبت پیچیده‌تر: چون اطلاعات زیادی باید درج شود (خریدار، فروشنده، شناسه کالا، مالیات، عوارض و …)، کارکرد آن ممکن است زمان‌بر و از نظر عملیاتی نسبت به فرم‌های با اطلاعات کمتر، سنگین‌تر باشد.

2- برای همه مناسب نیست: برای معاملات به مصرف‌کننده نهایی (B2C) یا فروش‌های خرد که مشتری کد اقتصادی ندارد، این فرم ممکن است از لحاظ کارکردی مناسب نباشد یا ایجاد هزینه و پیچیدگی کند.
3- ریسک اشتباه و رد شدن اعتبار مالیاتی: اگر اطلاعات خریدار یا فروشنده کامل و صحیح درج نشود یا خریدار فعال اقتصادی نباشد، ممکن است اعتبار مالیاتی خریدار پذیرفته نشود که این مسئله می‌تواند برای خریدار زیان باشد.
4- نیاز به سامانه‌های حسابداری و نرم‌افزار مناسب سامانه مودیان: برای صدور آن به ‌درستی نیاز است نرم‌افزار حسابداری شما از الگوهای مورد تأیید پشتیبانی کند و با سامانه مودیان اتصال داشته باشد؛ کسب‌ و کارهای کوچک ممکن است با این نیازها مشکل داشته باشند.
 

ویژگی‌های اصلی الگوی نوع 2 صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان مالیاتی به طور خلاصه عبارتند از:

1-صدور برای معاملات خرد و فروش به مصرف‌کننده نهایی: این الگو معمولاً برای فروش کالا یا خدمات به مصرف‌کنندگان نهایی استفاده می‌شود که اطلاعات خریدار به صورت دقیق ثبت نمی‌شود یا مورد نیاز نیست.

2-عدم الزام به درج اطلاعات کامل خریدار: برخلاف الگوی نوع 1 که اطلاعات دقیق خریدار (مانند شناسه ملی یا کد اقتصادی) لازم است، در الگوی نوع 2 درج این اطلاعات اختیاری یا حذف شده است تا فرآیند صدور راحت‌تر و سریع‌تر باشد.

3-سادگی و سرعت در صدور صورتحساب: به دلیل کاهش اطلاعات مورد نیاز، کسب‌وکارهای خرد و فروشگاه‌ها می‌توانند به سرعت صورتحساب خود را صادر و ارسال کنند.

 مزایا و معایب الگوی نوع 2 صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان:

مزایای الگوی نوع 2

1. سادگی و سرعت صدور: به‌خاطر حذف نیاز به درج اطلاعات کامل خریدار، صدور صورتحساب سریع‌تر و آسان‌تر می‌شود، مخصوصاً برای کسب‌ و کارهای با حجم بالای معاملات خرد.
2. کاهش بار ثبت اطلاعات: به دلیل عدم الزام به ثبت اطلاعات شناسایی خریدار، فشار کاری بر فروشنده کمتر می‌شود.
3. مناسب برای فروش به مصرف‌کننده نهایی: برای مشاغلی مثل فروشگاه‌های خرده‌ فروشی، رستوران‌ها و خدمات عمومی که بیشتر فروششان به مشتریان نهایی است، کاربرد بهینه‌ای دارد.
4. هماهنگی با قوانین مالیاتی: با وجود سادگی، همچنان تمام الزامات مالیاتی از جمله ثبت مالیات بر ارزش افزوده رعایت می‌شود و صورتحساب معتبر است.

معایب الگوی نوع 2

1. عدم شفافیت کامل معاملات: با حذف اطلاعات خریدار، امکان پیگیری دقیق‌تر برخی معاملات سخت‌تر می‌شود که ممکن است در موارد خاص، مشکلاتی برای سازمان امور مالیاتی ایجاد کند.
2. محدودیت در استفاده برای معاملات بزرگ: این الگو مناسب معاملات خرد است و برای معاملات بزرگ یا تجاری که نیاز به مستندسازی دقیق‌تر دارند، توصیه نمی‌شود.
3. امکان سوءاستفاده احتمالی: به دلیل نبود الزام درج اطلاعات خریدار، ممکن است برخی افراد از این سادگی سوءاستفاده کنند و معاملات را کمتر گزارش دهند.
4. رعایت الزامات مالیاتی: حتی با سادگی بیشتر، این الگو باید شامل اطلاعات ضروری مالیاتی مانند شناسه کالا یا خدمت، مبلغ فروش، مالیات بر ارزش افزوده و ... باشد.
5. پذیرفته نشدن اعتبار مالیاتی برای خریدار: اگر خریدار شما خودش مودی باشد و بخواهد اعتبار مالیاتی بگیرد، فقط صورت‌حساب‌های نوع 1 مورد پذیرش کامل سازمان مالیاتی هستند. صورت‌حساب نوع 2 ممکن است برای او اعتبار مالیاتی ایجاد نکند یا با محدودیت‌هایی همراه باشد.
6. ریسک عدم پذیرش توسط سازمان امور مالیاتی:  چون ارسال اطلاعات به‌صورت تجمیعی است، اگر در ثبت یا ارسال مشکلی باشد یا صورتحساب به‌ موقع ارسال نشود، ممکن است سازمان مالیاتی کل اطلاعات را نپذیرد یا مشمول جریمه شوید.
7. عدم شفافیت کامل معاملات برای سازمان مالیاتی: در الگوی نوع 2، چون اطلاعات مشتریان به‌ صورت دقیق و جداگانه ثبت نمی‌شود (به‌ویژه در فروش به مصرف‌کننده نهایی)، ممکن است در صورت رسیدگی مالیاتی، نیاز به ارائه توضیحات یا اسناد بیشتر داشته باشید.
8. افزایش احتمال بروز خطا در ثبت تجمیعی: جمع‌بندی اطلاعات فروش روزانه یا دوره‌ای به‌صورت دستی یا نیمه‌ اتوماتیک، ممکن است منجر به اشتباهاتی در گزارش‌دهی شود که می‌تواند باعث جریمه یا برگشت اعتبار مالیاتی شود.
9. محدودیت استفاده برای برخی مشاغل یا معاملات خاص: برای برخی از انواع فروش یا قراردادها، الزام به استفاده از صورت‌حساب نوع 1 وجود دارد. در این موارد استفاده از نوع 2 تخلف محسوب می‌شود.